برگزاری چهارمین نشست از سلسله نشست های آموزشی
چهارشنبه ۳۱ ارديبهشت ۱۴۰۴ ساعت ۰۹:۲۲:۴۱معاون آموزش مدرسه علمیه تخصصی زینبیه از برگزاری چهارمین نشست از سلسله نشست های آموزشی با عنوان معرفی رشته کلام اسلامی ( الزامات، بایسته ها و چشم انداز ها) با حضور سرکار خانم دکتر عبدلی مورخ ۳۰/۲/۱۴۰۴ به صورت مجازی در سامانه قرار خبر داد.
سرکار خانم دکتر مرضیه عبدلی با تبیین الزامات، بایسته‌ها و چشم‌اندازهای این رشته، بر اهمیت تخصص‌گرایی طلاب و ضرورت تحول در علم کلام برای مواجهه فعال با چالش‌های فکری و فرهنگی معاصر تاکید کرد.در این نشست که با هدف آشنایی طلاب با گرایش‌های تخصصی مقطع سطح ۳ برگزار شد، سخنران با تسلیت سالروز شهادت آیت‌الله رئیسی و هیئت همراه و آرزوی توفیق در مسیر اخلاص و مقاومت، بحث خود را با محوریت اهمیت تعلیم علم و دانش در سطح تخصصی، چیستی و ضرورت علم کلام و چشم‌اندازهای پیش روی متکلمان آغاز کرد.
وی با استناد به حدیثی از امام صادق (ع) در خصوص طلب علم در تمام ساعات، بر اولویت‌بخشی طلاب به تحصیل علم تاکید کرد و گفت: «طلبه در سطح ۳ با روش مواجهه تخصصی با مسائل علمی آشنا می‌شود، با اصول موضوعه و پیش‌فرض‌های رشته خود انس می‌گیرد و در این مقطع، انتظار می‌رود که با قدرت تجزیه و تحلیل، مبانی علمی را کشف کرده و هوشمندی و تیزبینی خود را ارتقا دهد.»
استاد دانشگاه اظهار کرد: هدف از تحصیل در حوزه تقرب به خدا از مسیر خدمت به خلق است و سپس افزود: «انتظار می‌رود طلبه در مقاطع سطح ۳ و ۴ با تخصص‌گرایی، ژرف‌نگری و جامعیت به روز شود تا بتواند با حضور اجتماعی موثر، به عنوان طبیب دوار، در جامعه نقش‌آفرینی کرده، مشکلات را شناسایی و حل کند و به تولید و بسط معرفت بپردازد.» وی همچنین بر اهمیت تهذیب، تدریس، تبلیغ و تالیف در کنار تحصیل تاکید کرد و طلبه کارآمد را کسی دانست که دردآشنا، بصیر و مجاهد فرهنگی باشد.
در ادامه، استاد حوزه به معرفی علم کلام و ضرورت آن پرداخت و با اشاره به اینکه علم کلام در حوزه تفکر اسلامی رشد کرده و به باورها و اعتقادات دینی می‌پردازد، گفت: «این علم به دنبال تبیین باورها، استدلال بر مبانی اعتقادی و جهان‌بینی دینی با روش‌های عقلی و نقلی و پاسخگویی به شبهات است.» وی موضوع علم کلام را باورها و اعتقادات دینی و کارکرد آن را تبیین، استدلال، استخراج، اثبات و دفاع از دین عنوان کرد و روش‌های آن را متناسب با شبهات و مسائل، عقلی، نقلی یا تجربی دانست.وجه تسمیه علم کلام و گستردگی آن به دو شاخه کلام قدیم (خداشناسی، راهنماشناسی، معادشناسی) و کلام جدید (رابطه علم و دین، عقل و وحی، پلورالیسم، سکولاریسم، منشا و زبان دین و غیره) نیز در این نشست تبیین شد. اهمیت علم کلام در عصر حاضر به دلیل جنگ فرهنگی و نرم است ایشان باورهای مخرب را خطرناک‌تر از بمب‌های اتم توصیف کرد و نقش این علم در مواجهه با اندیشه‌ها و باورها اساسی دانست.
وی با بررسی تاریخی جایگاه علم کلام در تمدن اسلامی، رونق معارف دینی و مصونیت مومنان از آسیب شبهات را مرهون توجه به علوم عقلی به ویژه علم کلام دانست و تاکید کرد: «علم کلام به نوعی سرچشمه همه علوم اسلامی است و متکلمان همواره از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده‌اند.» ایشان با اشاره به تعبیر "کلام امامیه، فقه اکبر است"، فهم عمیق و روشمند دین در ابعاد اعتقادی را مهم‌ترین رکن دانست و از کمرنگ شدن توجه به این بعد در حوزه‌های علمیه ابراز تاسف کرد.
دلایل عقب‌ماندگی در حوزه کلام از جمله روی آوردن بیش از اندازه به فقه اصغر (احکام) و مغفول ماندن علوم کلامی و فلسفه ، تحولات علمی در غرب و عدم بازنگری در مسائل کلامی میراث حوزه و نیز عدم فرصت کافی متکلمان برای پرداختن به مسائل جدید جامعه در پی جنبش‌های مردمی، از دیگر موضوعاتی بود که در این نشست مورد بحث قرار گرفت.
سخنران با اشاره به تاکیدات مقام معظم رهبری بر عقب‌ماندگی حوزه در زمینه فلسفه و کلام جدید و ضرورت تلاش بیشتر در این راستا، بر لزوم توجه به دیدگاه‌ها و نوشته‌های غربی‌ها در این حوزه تاکید کرد.
مدیریت مدرسه علمیه تخصصی زینبیه چشم‌اندازهای حوزه کلام در عصر حاضر را مورد بررسی قرار داد و گفت: با توجه به مواجهه حوزه‌ها با سه پدیده فکری اجتماعی (قصور جدی کلام و فلسفه در مراکز علمی، پیدایش شبهات و پرسش‌ها، و ظهور ماشینیسم)، بر ضرورت آمیخته شدن با فلسفه و کلام برای مواجهه فعال با رویکردهای رقیب لازم است. وی لزوم شناخت مبانی فکری و تالی فاسد دیدگاه‌های مختلف را برای نقد آنها ضروری دانست و به مسائلی چون حقوق بشر، آزادی، حقوق زن و شعار "زن، زندگی، آزادی" اشاره کرد که دارای مبانی فکری، کلامی و فلسفی هستند.
ایشان همچنین بر تاثیر گسترده ارتباطات و فضای مجازی در انتشار اندیشه‌ها و ایجاد شبهات جدید تاکید کرد و وظیفه متکلمان را پاسخگویی به این چالش‌ها دانست. وی عدم گسترش کافی در علم کلام را یک فاجعه و درد بزرگ توصیف کرد و با اشاره به تغییر نوع نگاه نسل جوان و تاثیرپذیری آنها از تحلیل‌های مغرب‌زمین، بر ضرورت ارائه دیدگاه‌های نو در قالب‌های جذاب و متناسب با زبان امروز جوانان تاکید کرد.
در خاتمه این نشست خانم عبدلی، رویکرد فعالانه و پیش‌دستی در برابر شبهات و نقد دیدگاه‌های رقیب را ضروری دانست و شناخت مسائل جدید کلامی و شیوه‌های معرفت‌شناسانه نوین را راهگشا عنوان کرد. وی با اشاره به شکست بت علم‌گرایی و اومانیسم، بر فرصت پیش روی حوزه‌ها برای ارائه عرضه سازنده از دین و پاسخگویی به نیازهای فطری و متعالی انسان تاکید کرد و لزوم بهره‌گیری از قالب‌های ادبی و هنری در ارائه معارف دینی را یادآور شد. در پایان، وی خواستار رویکرد فعالانه متکلمان نسبت به مسائل جامعه، شناخت دردهای مردم و تلاش برای حل مشکلات، به ویژه در حوزه زن و خانواده شد و تجهیز به دانش مسائل روز و کلام جدید را برای عالم دینی ضروری دانست.
این نشست تخصصی با تاکید بر لزوم تحول بنیادین در علم کلام متناسب با فلسفه‌ها و معرفت‌شناسی‌های جدید و شناخت مفاهیم رایج در بین جوانان، به کار خود پایان داد و بر نقش حیاتی طلاب متخصص در این رشته برای پاسخگویی به نیازهای فکری و فرهنگی جامعه امروز تاکید کرد.
