برگزاری نشست علمی پژوهشی

استاد متوسل در ابتدای نشست گفت: از نظر تاریخی قیام و نهضت عاشورا یک نهضت مردانه و زنانه است. شهید مطهری می گوید: تاریخ کربلا یک تاریخ مذکر و مونث است. مرد در مدار خودش و زن در مدار خودش در کربلا نقش داشتند و به هر دو جنبه توجه دارد هم به آنچه در روز عاشورا اتفاق افتاده است و هم آنچه بعد از واقعه عاشورا اتفاق افتاد. آنها که رفتند کار حسینی کردند و آنها که ماندند باید کار زینبی کنند و الاّ یزیدی هستند. خطبه‌هایی که حضرات در کوفه و شام بیان می‌کنند باعث روشنگری شود.

ایشان در ادامه این پرسش را مطرح کردند که چرا امام همراه خودش خانواده‌اش را به سمت مکه و کوفه و عراق حرکت داد؟ و در پاسخ گفت: این دو حرکت امام دو معنا دارد: اولاینکه امام می‌گوید من قصد جنگ ندارم و به دعوت مردم کوفه از مدینه خارج شدم و به سمت مکه رفتم و از مکه هم به سمت کوفه. و مفهوم سخن این است که من با یزید بیعت را نمی‌پذیرم ولی با او جنگ ندارم. اما وقتی دشمن او را مخیر کرد که یا با یزید بیعت کند و یا جنگ کند در اینجا امام بیعت با یزید را نپذیرفت.

دوم: نه فقط امام خواهرش در کنارش بود بلکه با بررسی تاریخ می‌بینیم که در کنار پیامبر اکرم حضرت خدیجه بود و در شرایط سخت همراه او بوده است. و در ولایت امام علی علیه السلام در کنارشان حضرت زهرا بودند و در واقعه عاشورا حضرت زینب در کنار امام حسین بود و نقش ایفا می‌کرد و دو فرزند ایشان در عاشورا به شهادت رسیدند.

البته در عاشورا زنان دیگری نیز حضور داشتند. همسر زهیر از کسانی بود که نقش مهمی در حضور زهیر در کربلا داشت و خودش هم همراه اسرا تا کوفه و شام آمده است. ام وهب تنها شهید زن کربلا است که زن عبدالله عبیر کعبی است و همراه همسرش از کوفه به کربلا آمدند و روز عاشورا وقتی همسرش شهید می‌شود در کنار بدن همسرش مشغول عزاداری بود و به دستور شمر کشته شد. همسر مسلم ابن اوسجع که از یاران وفادار امام حسین بود هم شوهر و هم فرزندش در ماجرای کربلا شهید شدند. این خانم‌ها هم در آوردن همسرانشان به کربلا و هم در همراهی اسرای کربلا نقش داشته‌اند.

 در دوران اسارت در کوفه و شام خطبه‌های حضرت زینب و ام کلثوم مردم را بیدار کرد سخنان ایشان در مسجد دمشق و شام باعث شد زن و پسر یزید از یزید اظهار تبری کنند

وی در ادامه به بیان تاسی انقلاب اسلامی از واقعه عاشورا پرداخت و گفت: انقلاب ایران هم با رهبری امام خمینی برگرفته از نهضت عاشورا در بخش حضور زنان در انقلاب و پیروزی، نقش مهمی داشت. در دوران انقلاب امام خمینی نیز در نهضت خودش به نقش و حضور زنان اعتقاد داشتند و در سخنرانی خود در تاریخ  ۵اردیبهشت سال ۱۳۵۷ تعبیرات مهمی در خصوص حضور زنان در انقلاب داشت و بانوان قم و بانوان چهار مردان را پیشروان نهضت اسلامی شمرد و گفت: آنها رشد سیاسی خود را اثبات کردند، نهضت را راهنمایی کردند، بانوان رهبر نهضت هستند من شما را به عنوان رهبر قبول دارم، انقلاب بدون حضور زنان پیش نمی‌رود. امام این الگو را از نهضت عاشورا گرفته بودند.

جناب آقای دکتر متوسل گفت: آیات قرآن نیز کاملاً نقش سیاسی زنان را در حرکات اجتماعی و سیاسی نشان می‌دهد. خداوند متعال در آیه ۱۰سوره ممتحنه، بعد از هجرت رسول از مکه به مدینه فرمان دادند که مسلمانان از مکه به مدینه بیایند و این فرمان شامل زنان هم می‌شد، زنان نه تنها از همسر و فرزندانشان جدا می‌شدند بلکه باید به سمت مدینه هجرت می‌کردند. این‌ها نشان دهنده این است که هجرت یک امری بود هم برای مردان و هم برای زنان.

در آیه بعد می‌فرماید: «یا ایها النبی اذا جاک مومنات... » ای رسول خدا وقتی خانم‌ها می‌آیند با تو بیعت کنند تو با آنها بیعت کن. بیعت یعنی پذیرش دستورات پیامبر. بیعت و هجرت دو کنش سیاسی کاملاً واضح است و بر اساس آیات قرآن خانم‌ها مستثنا نیستند اصولاً در همه دستورات دینی مرد و زن در کنار هم هستند جز در موارد جزئی: مانند اینکه جهاد از زنان برداشته شده است یعنی پیکار در صحنه جنگ از آنها برداشته شده و این بر عهده خانم‌ها نیست. البته خانم‌ها معاف از حضور در جنگ هستند اما معاف از امور سیاسی و دفاع اسلام نیستند. خانم‌ها معاف از حضور در جنگ هستند اما معاف از امور سیاسی و دفاع از اسلام نیستند این حضور هم به گونه‌ای باشد که نه تنها خودشان بیایند بلکه خانواده و فرزندان خود را نیز همراه کنند.

در عصر حاضر مقام معظم رهبری نیز بر حضور زنان در فعالیت‌های سیاسی تاکید دارند و به بیان حضور فعال و اثرگذار زنان در امور سیاسی تاکید کرده‌اند. به تعبیر حضرت جوادی آملی اصولاً زن و مرد و تفکیک جنسیت زن و مرد مربوط به جسم و بدن مرد و زن هست. یعنی زن و مرد از نظر مادی تفاوت دارند اما آنچه که مربوط به روح است متفاوت نیست و روح جنسیت ندارد و امری غیر مادی است. پس هر کمال انسانی را زن و مرد می‌توانند به صورت یکسان به دست آورند لذا در مورد حضرت زهرا معتقدیم با اینکه ایشان نه پیامبر و نه امام بود اما ایشان هیچ کمتر از رسول خدا و هیچ کمتر از حضرت علی نبود با اینکه نه مسئولیت رسالت و نه مسئولیت امامت داشت پس کمال امری اکتسابی است.

استاد در پایان بحث خود خاطر نشان کرد: شبهه‌ای که امروزه مطرح است این است که اسلام زنان را کمتر از مردان ارزش می‌دهد و همواره نوعی تبعیض بین زن و مرد قرار می‌دهد، در پاسخ باید گفت اسلام نه تنها با کمال طلبی زنان مخالف نیست بلکه بر این نظر نیز تاکید دارد. البته با ملاحظاتی که با شأن زنان موافق باشد اما سیاستمداران غرب می‌خواهند زنان با حضور زنان به مقاصد اقتصادی و سیاسی خودشان برسند، مانند نیروی کار ارزان، تبلیغ برای فروش اجناس خودشان و غیره.