کد مطلب: 133395 تعداد بازدید: ۱۶۷

مناجات شعبانیه

شنبه ۶ اسفند ۱۴۰۱ ساعت ۱۵:۰۸:۰۲
مُناجات شَعبانیه، مناجاتی از حضرت علی (ع) است که امامان (ع) پس از او نیز آن را قرائت می‌کردند. این مناجات را نمونه‌ای از تضرع و وصف حال برگزیده‌ترین بندگان صالح خدا به‌شمار آورده‌اند. شیعیان غالبا مناجات شعبانیه را در ماه شعبان‌ می‌خوانند.

مناجات شعبانیه در منابع دعایی شیعه از ابن خالویه نقل شده است و او نیز به صورت مرسل آن را از امام علی (ع) نقل کرده است. این مناجات در مفاتیح الجنان نیز آمده است.
علامه مجلسی سند مناجات شعبانیه را معتبر دانسته است.

 

راوی مناجات شعبانیه، علی بن محمد بن یوسف بن مهجور فارسی، مکنی به «ابن خالویه» است.  علی بن مهجور فارسی، معروف به ابن خالویه، از مشایخ نجاشی و جزء «عده» و مشایخ وی بوده است. نجاشی در ترجمه او می‌نویسد: «او از سران شیعیان و فردی مورد اطمینان است. سه کتاب «اعمال رجب»، «اعمال شعبان» و «اعمال رمضان» از اوست.»

با این حال غالبا «حسین بن خالویه» را به‌عنوان راوی مناجات شعبانیه معرفی کرده‌اند،  اما گفته شده اینکه راوی آن حسین بن خالویه باشد صحیح نیست و گفته شده این اشتباه نخستین‌بار از ناحیه «ابن النجار» صورت گرفته و سید بن طاووس (م ۶۶۴) در کتاب اقبال از وی نقل کرده و سایرین نیز از او نقل کرده‌اند. احتمال داده‌اند دلیل این اشتباه از ناحیه ابن النجار تشابه کنیه‌ای و معاصر بودن حسین بن احمد بن خالویه با علی بن محمد بن خالویه باشد؛ زیرا حسین بن خالویه متوفای ۳۷۰ است و علی بن محمد بن خالویه نیز در همان زمان می‌زیسته گرچه تاریخ دقیق وفاتش مشخص نیست.

 

بنابر روایات،  امامان معصوم (ع) بر قرائت مناجات شعبانیه در ماه شعبان اهتمام داشته‌اند. میرزا جواد ملکی عارف شیعی، مناجات شعبانیه را حاوی علوم فراوانی در چگونگی رفتار بنده با خدا، ادب دعا و استغفار معرفی کرده است.

 شهید مرتضی مطهری معتقد است انسان با قرائت این دعا روح نیایش در اسلام را می‌فهمد و این دعا جز عرفان، محبت و عشق به خدا و معنویت، چیز دیگری نیست، او همچنین این مناجات را سطح بالا و در سطح ائمه دانسته است و معتقد است در این دعا تعبیراتی است که فهم آن‌ها برای ما مشکل است از جمله:
الهی! هَبْ لی کمالَ الْانْقِطاعِ الَیک وَ انِرْ ابْصارَ قُلوبِنا بِضِیاءِ نَظَرِها الَیک حَتّی تَحْرِقَ ابْصارُ الْقُلوبِ حُجُبَ النّورِ فَتَصِلَ الی مَعْدِنِ الْعَظَمَةِ وَ تَصیرَ ارْواحُنا مُعَلَّقَةً بِعِزِّ قُدْسِک... الهی وَ الْحِقْنی بِنورِ عِزِّک الْابْهَجِ فَاکونَ لَک عارِفاً وَ عَنْ سِواک مُنْحَرِفاً.»

 

    2