آیا امام عصر -عج- زمان ظهورش را مى داند؟

بحثى مفصل در روایات اهل بیت سلام اللّه علیهم اجمعین در كتب معتبره عنوان شده است كه آیا حجج الهى و ائمه معصومین سلام اللّه علیهم اجمعین به تمام حوادث و آنچه كه پیش مى آید و در گذشته روى داده و یا در آینده انجام مى شود عالم هستند یا خیر؟ براى روشن شدن این حقیقت و به ویژه اینكه آیا وجود مقدس امام زمان ارواحنا له الفداء علم به وقت ظهور خود دارند یا نه ، از بیانات رسیده از ائمه معصومین سلام الله علیهم اجمعین استفاده مى كنیم .

ابى بصیر از حضرت باقر علیه السّلام از كیفیت علم رسول اكرم صلى الله علیه و آله مى پرسد. آن حضرت مى فرمایند:

 سؤال شد از على علیه السّلام از علم پیامبر صلى الله علیه و آله ، فرمود: علم پیامبر یعنى علم همه انبیاء (یعنى علم همه انبیاء در خدمت و نزد رسول گرامى اسلام است ) و پیامبر بزرگ اسلام صلى الله علیه و آله عالم به ماكان و مایكون است (آنچه در گذشته بوده و هرچه كه اكنون در دست اقدام است و كارهایى كه در آینده انجام مى گیرد) تا روز قیامت . قسم به خداوندى كه جانم در كف قدرت اوست كه من (على علیه السّلام ) همه دانشهاى رسول معظم صلى الله علیه و آله را مى دانم و از آنچه كه در گذشته در دنیا رخ داده و هرچه كه اكنون در دست اقدام است و امورى كه در آینده عملى خواهد شد عالم هستم . (1)

خواننده عزیز!

این است شان علمى امام علیه السّلام ، و طبق مدارك قطعیه این مقام به امر خداوند و رسول مكرمش امروز (زمان غیبت) اختصاص به حضرت بقیة الله روحى له الفداء دارد. بنابراین ، چگونه ممكن است كسى كه وارث علوم همه انبیاء و ائمه معصومین سلام الله علیهم اجمعین است و علم ماكان مایكون و ماهو كائن را دارد از مهمترین مساله حیاتى خویش (یعنى روز ظهور و قیامش ) آگاهى نداشته باشد؟ حاشا و كلا، بلكه مى داند ولى چون از اسرار بزرگ الهى است ، نباید گفته شود؛ لذا فرمودند «لانوقت»، یعنى روز و وقت ظهور را تعیین نمى كنیم .

امام صادق علیه السّلام موقعیت وجودى ائمه (علیهم السلام) را در این روایت چنین بیان فرموده اند:

نحن ولاة امر الله و خزنة علم الله و عیبة وحى الله . (2)

1. ما فرمانروایان از طرف خداوند هستیم .

2. ما خزانه داران علوم الهى هستیم .

3. ما مركز اسرار الهى هستیم .

حال چگونه ممكن است كه امام علیه السّلام خازن علم خداوند باشد، مركز اسرار ذات پاك حق باشد - یعنى خداوند اسرار خودش را به دست آنها داده باشد - و از طرف او فرمانرواى عالم هستى باشد اما از روز قیام و هنگام انتقام از دشمنان خداوند كه براى او ذخیره شده است بى اطلاع باشد؟

امام باقر علیه السّلام به راوى مى فرمایند:

والله انا لخزان الله فى سمائه و ارضه لا على ذهب و لا على فضة الا على علمه . (3)

به خدا سوگند ما خزانه داران خداوند در آسمانها و زمین هستیم و البته نه بر طلا و نقره بلكه بر علم او.

امروز وجود مقدس امام عصر روحى له الفداء که گنجهاى علم خداوند در نزد آن وجود مقدس است ، چگونه ممكن است كه از علم به ظهور خود كه در راءس تمام مسائل حیاتى عالم آفرینش قرار دارد، بى اطلاع باشد؟

ابى حمزه مى گوید: از امام باقر علیه السّلام شنیدم كه رسول اكرم (صلی الله علیه و آله) از خداوند متعال نقل مى كنند كه فرمود:

«حجت من بر اشقیاى امت تو تمام است ، یعنى آنهایى كه ولایت على بن ابى طالب(علیه السّلام ) و جانشینان بعد از او را نپذیرفتند؛ زیرا در وجود مقدس امیرالمؤ منین و ائمه بعد از او روش شما و همه پیامبران در او و ائمه بعد از او وجود دارد و نیز امام على(علیه السّلام ) و ائمه بعد از او خزانه دار علم من اند (پس امروز كه حضرت ولى عصر (عج) نگهبان و خزانه دار علم خداوند است، چگونه مى شود كه علم به وقت و روز و ساعت ظهور از آن حضرت پنهان بماند؟) آنگاه رسول اكرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: جبرئیل علیه السّلام نامهاى ائمه و نامهاى پدرانشان را به من خبر داده است .» (4)

جهات مختلفه دانش ائمه معصومین علیهم السلام

امام موسى بن جعفر علیهماالسلام مى فرمایند:

دانش ما ائمه بر سه قسم است :

1. علم به گذشته كه براى ما تفسیر كرده اند (مفسر یا خداوند بزرگ است یا رسول او یا امام پیش از هر امام)

2. علم به آینده و آنچه در جهان واقع مى شود (در لوح محفوظ یا در جامعه یا مصحف حضرت فاطمه  سلام اللّه علیها نوشته شده كه امام معصوم از همه آنها باخبر است.)

3. علم به آنچه در آینده رخ مى دهد (از رویدادهایى كه در آنها بدا حاصل مى شود) آگاهى ما به آنها از طریق الهام در دل و یا به صورت سخن گفتن فرشته در گوش است ، و این برترین دانش ماست ، و هرگز پیامبرى بعد از پیامبر ما نخواهد بود. (5)

ابى بصیر گوید: شرفیاب محضر امام صادق علیه السّلام شدم ، عرض كرم : قربانت گردم ، مى خواهم از شما موضوعى بپرسم آیا در اینجا غیر از ما كسى هست كه سخن مرا بشنود؟ مى گوید امام پرده وسط اطاق را بالا زد تا ابى بصیر ببیند كه كسى نیست . آنگاه فرمود: اى ابى بصیر! هرچه مى خواهى سؤ ال كن عرض كردم : قربانت گردم ، شیعیان شما مى گویند امیرالمؤ منین سلام اللّه علیه یك باب از علم از پیامبر بزرگ صلى الله علیه و آله آموخت كه از آن هزار باب علم بر روى حضرت على باز شده است . حضرت فرمود: اى ابابصیر! رسول اكرم (ص) هزار باب از علم به على علیه السّلام یاد داد كه از هر باب هزار باب علم به روى آن حضرت باز شد. ابابصیر مى گوید عرض كردم : به خدا سوگند، این است علم . ابى بصیر مى گوید:

مولایم ساعتى با انگشتان مباركش بر زمین زد و فرمود: مسلما این علم است ، اما آن علم كامل و همه جانبه نیست . فرمودند: كتاب جامعه نزد ماست و مردم نمى دانند جامعه چیست . مى گوید عرض كردم : جامعه چیست ؟ فرمود: كتابى است كه طول آن هفتاد ذراع است با ذراع رسول اكرم (صلی الله علیه و آله) و آن را به زبان مبارك بیان فرموده و حضرت على علیه السّلام نوشته است. به تمام احكام الهى از واجب و حرام و هرچه مردم نیاز به آن دارند در آن هست، حتى دیه و جرم یك خراش. در این موقع امام صادق علیه السّلام دست مباركشان را بر من زده ، فرمودند: اجازه مى دهى ؟ عرض كردم: مولاى من ! هرچه میل دارید عمل كنید. آنگاه حضرت یك نشگون (یا در اصطلاح فارسیها یك پنجیر) به من گرفت و فرمود: حتى جزاى این عمل كوچك هم در آن بیان شده است. در این موقع امام علیه السّلام به نظر غضبناك مى رسیدند. عرض كردم: قربانت بروم ، والله این علم است. فرمودند: آرى ، این علم است اما دانش نهایى نیست . سپس لختى سكوت كردند و سپس فرمودند: در نزد ما كتاب جفر است ، و مردم چه مى دانند جفر چیست . عرض كردم : قربانت شوم ، جفر كدام است؟ فرمود: ظرفى است كه تمام علوم انبیاء و اوصیاء و دانشمندان بنى اسرائیل ، همه در آن است . عرض كردم : قربانت گردم ، این است معنى علم ؟ فرمودند: این علم است اما باز علم كامل نیست . آنگاه مدتى ساكت ماندند و فرمودند: نزد ماست مصحف مادرم فاطمه ، و مردم چه مى دانند مصحف فاطمه چیست . عرض كردم : مصحف فاطمه چیست ؟ فرمودند: سه برابر قرآن شماست ، به خدا سوگند، یك كلمه از قرآن شما در آن مصحف نیست . عرض كردم : به خدا علم كامل این است.

فرمودند: این كتاب علم است اما علم كامل نیست . و لحظاتى خاموش شدند، آنگاه فرمودند: در نزد ماست علم به آنچه گذشته و هرچه كه در آینده واقع مى شود تا قیام قیامت . عرض كردم : به خدا سوگند، علم نهایى این است . فرمودند: این علم است اما علم كامل نیست . ابى بصیر مى گوید عرض كردم : پس علم كامل و نهایى چیست ؟ فرمود: علم كامل آن است كه همواره در تزاید باشد، و بر آنچه در شبانه روز پدید مى آید، بر فرمانهایى كه صادر مى شود و حوادثى كه تا روز قیامت رخ مى دهد، احاطه داشته باشد. (7)

این كتابها و علمها در نزد حضرت بقیة الله ارواحنا له الفداء است . آیا باز هم مى توان باور كرد با این قدرت بى نهایت علمى ، آن حضرت عالم به روز و سال ظهور و ساعت قیام جهانى اش نباشد؟ ابدا. او مى داند و باید هم بداند، اما از اسرار بزرگ خداوندى است و كسى به آن آگاهى پیدا نخواهد كرد.

(اللهم عجل فرجه و اجعلنا من اعوانه و انصاره)

پی نوشت:

1- بصائر الدرجات ، ص 147.

2- اصول كافى ، ج 1 / ص 192.

3- همان ماءخذ، ج 1 / ص 192.

4- همان ماءخذ، ج 1 / ص 193.

5- همان ماءخذ، ج 1 / ص 264.

6- همان ماءخذ، ج 2، / ص 17.

7- همان ماءخذ، ج 1 / ص 239

فرآوری: امیر رضا عرب

منبع:

برگرفته از كتاب : نشانه هاى ظهور او

نویسنده: احمد خادمی شیرازی