برگزاری دوره مهارت افزایی با عنوان «جنسیت در سنجه اخلاق از دیدگاه اسلام»

آقای احمدی در ابتدا ایام شهادت حضرت زهرا سلام الله علیهارا تسلیت گفتند و بیان کردند: مباحثی در باب اخلاق و جنسیت در اسلام و غرب وجود دارد. در این زمینه نظرات اندیشمندان متفاوت می‌باشد و با شناخت اندیشه‌های مختلف، اندیشه اسلامی آشکار خواهد شد.

 خداوند در قرآن کریم می فرماید: «يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُم مِّن ذَكَرٍ وَأُنثَى وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ: اى مردم! ما شما را از یک مرد و زن آفریدیم و شما را تیره ها و قبیله ها قراردادیم تا یکدیگر را بشناسید؛ (اینها ملاک برترى نیست،) گرامى ترین شما نزد خداوند با تقواترین شماست؛ به یقین خداوند دانا و آگاه است». در اسلام چنین آمده است: مردان و زنانی که عمل صالح انجام دهند، خداوند به آنها پاداش خواهد داد. این موضوع را یک مسلمان به راحتی می پذیرد ول یک غیر مسلمان خیر.

 استاد دانشگاه تهران در ادامه اذعان کرد: رویکردهای  مختلفی در باب جنسیت و اخلاق وجود دارد. یکی از این رویکردها را آگوستین مطرح نموده است. او در قرن سیزدهم میلادی در اندیشه‌های غربی، سلطه داشت  و نظریه هایی را بیان کرد: اخلاق، عشق است، اخلاق و حیات نیک به وجود نمی‌آید مگر با دوست داشتن. مانند  دوست داشتن خدا، همسایگان و ... . همچنین زن و مرد باید به یکدیگر عشق بورزند. آگوستین معتقد است اگر اصل اخلاق، عشق به خدا ‌باشد، می‌توان نتیجه گرفت که نسل آدمی به سه گروه تقسیم می‌شود: 1- انسان‌هایی که خدا را دوست دارند؛ ۲. آن‌هایی که خدا را بر خود ترجیح می‌دهند و 3- آنهایی که خود را بر خدا ترجیح می‌دهند.

 آگوستین در بحث کتاب مقدس و مفاهیم فلسفه یونان این بحث را مطرح کرده است که بین زن و مرد از حیث  جسمانی اختلاف وجود دارد. زن تابع مرد است و زن برای مرد ساخته شده است و زن از حیث عقلانی شمول عقلی دارد، اما از لحاظ جنسیتی تابع مرد می‌باشد. در بحث فرمان گندم سانان نیز می گوید: مرد نباید سر خود را بپوشاند؛ زیرا مرد صورت و جلال خدا است و زن جلال مرد می‌باشد. در کتاب مقدس رساله پولس باب ۱۱ این جمله آورده شده است: زن به دلیل وابستگی به جسم خود و آشفتگی‌هایی که دارد معاند عقل و اخلاق است. آگوستین تلاش فراوانی انجام داد تا زن و مرد را یکسان قرار دهد و به رغم تلاش‌هایی که انجام داد، زن را عامل گناه نخستین معرفی کرده و می‌گوید: زن برای مرد ساخته شده است.  در مقابل دیدگاه آگوستین، قرآن و اسلام می‌گویند: مقصر اصلی زن نمی‌باشد. طبق سوره بقره آیه ۳۶ قرآن می‌فرماید: « فَأَزَلَّهُمَا الشَّيْطَانُ »هر دوی زن و مرد توسط شیطان، فریفته شدند.

 آقای احمدی تاکید کرد: رویکر دیگر در مورد آکویناس قدیس می‌باشد که در پایان سال ۱۲۲۴ زندگی می‌کرد. برادرنش گفتند که در خانه زنی افسونگر را می‌بیند و از جای خود می‌جهد و از میله آتشینی که وجود داشت برمی‌دارد و زن را از خانه بیرون می‌کند. یعنی آکویناس در واقع از ملاقات زنان پرهیز می‌کرد که به گونه قدیس نامیده شد. او مطرح می‌کند مردان عاقل‌تر از زنان هستند و علت اینکه زن پایین‌تر است این می باشد که مردان طالب نظم صحیح در خانواده بشری هستند. بنابراین انسان‌ها باید توسط برخی دیگر هدایت شوند، مرد قوه تمیز بیشتری دارد. زن باید از مرد تبعیت کند. و معتقد است زن را به درستی نمی‌توانیم پارسا نامید، زیرا به دلیل بی‌ثباتی عقل، به دنبال خواهش‌های نفسانی می‌رود و زنان، ناقص العقل هستند و با کودکان یکسانند.  در حالی که در اسلام  مقام زن شامخ می باشد.

ایشان خاطر نشان کرد: رویکرد سوم مربوط به روسو می‌باشد که در اعترافاتش از یک زن فرشته خو صحبت می‌کند که نقش مادری دارد و می گوید: اگر افراد را به وظایف اولیه خود برگردانیم، بهتر است از مادر شروع کنیم و نتایج این کار شما را به حیرت می‌بخشد که اگر مادر نباشد پیوندی میان اعضای خانواده شکل نمی گیرد. مادر نقش محوری در خانواده دارد.‌ اما روسو نظریه‌ی دیگری نیز دارد، اینکه زنان را به طبیعت تشبیه کرده و مردان را به عقل. طبیعت در نظر روسو سرچشمه‌ی سادگی و خود برانگیختگی می‌باشد. زنان منبع بالقوه‌ی بی‌نظمی مردان هستند. هیچ قومی از بدمستی نابود نشد و مایه هلاکت همه اقوام، زنان می‌باشند که روسو از زنان مردصفت هراس داشته.

 وی بیان کرد: آخرین نظریه از غربی ها، نظریه کانت در باب اخلاق می باشد او می گوید: نباید به انسان نگاه ابزاری کرد و معتقد است در زندگی مشترک، زن و مرد  باید به تکامل برسند. زن از لحاظ جسمی دارای کاستی هایی می باشند اما مهارت‌هایی دارند که این کاستی ها را جبران می‌کند. تمایل مردان به زنان بسیار زیاد است و می خواهند زنان را به ازدواج خود در بیاورند و این مهم و حیاتی است و نقش زن را ارج می نهد. در ادامه کانت معتقد است داشتن روابط نامشروع انسان در حد حیوانات تزلزل می دهد و ازدواج موقت را هم مناسب نمی داند. چرا که ازدواج موقت  یکی از راه های استثمار جنسی می باشد. راه حلی که ارائه می دهد پیوند دائمی می‌باشد. کانت می‌گوید زن سلطان است  و مرد نقش حکومتی دارد.

 دکتر احمدی در نقد نظریه کانت این چنین عنوان نمود که: در اسلام دو نوع ازدواج داریم: ازدواج موقت و ازدواج دائم. در ازدواج موقت؛ ارث، نفقه، ... بر عهده‌ی مرد نمی‌باشد اما در ازدواج دائم: ارث، نفقه، اثاثیه منزل، درمان بیماری همسر، برعهده مرد می‌باشد در عوض، زن برای بیرون رفتن از منزل باید اجازه بگیرد.

در نهایت به نتیجه‌گیری و جمع‌بندی مباحث خود پرداخت و گفت: در مسائل جنسیتی و تاثیر اخلاقی در غرب، زنان در فضایل اخلاقی از مردان پایین‌تر هستند و معتقدند که زنان از لحاظ عقلی و اخلاقی از مردان عقب‌ترند. ولی در دین مبین اسلام می‌توان نتیجه گرفت که دختر، همسر و مادر هر کدام نقش ویژه ای دارند و برای هر کدام از آن ها، کرامت خاصی قائل است.